Batıkları kurtarmayan Avrupa, borsalara tsunami yaşattı

Amerika kaynaklı küresel kriz Avrupa'yı sarsmaya devam ediyor.

Çok sayıda dev bankanın malî sıkıntıda olmasına karşın, Avrupalı ülkelerin banka kurtarma operasyonunu düşünmemesi yatırımcıyı paniğe sevk etti.

Amerika'nın banka kurtarma paketinin de global krizi önleyemeyeceği endişesi uluslararası borsalara 'kara pazartesi' yaşattı. Asya ve Avrupa borsalarındaki değer kayıpları yüzde 7'ye yaklaşırken, Rus borsasındaki düşüş yüzde 20'yi geçince işlemler durduruldu. İstanbul Borsası ise, yüzde 8,62 düşüşle 31 bin 575 puana indi. İtalyan UniCredit'in, Yapı Kredi Bankası'ndaki hisselerini satabileceğine iliş-kin haberler, Koç Grubu şirketlerinin yüzde 10'dan fazla değer kaybetmesine sebep oldu.

BORSALARDA KARA PAZARTESİ

Kayıp (%)

Rusya* 20,67

Brezilya 15,06

Arjantin 11,10

Fransa 9,04

Türkiye* 8,62

İtalya 8,44

İngiltere 7,85

Almanya 7,07

ABD Dow Jones 5,50

Japonya* 4,25

* Kapanış, diğerleri seans içi.

Amerika'nın batık banka kredilerini kurtarmak için hazırladığı 850 milyar dolarlık paketin kabul edilmesi, piyasaların toparlanmasına yetmedi. Eylül istihdamında son 5,5 yılın en keskin düşüşünün yaşanması, işsizlik maaşı başvurularının 7 yılın en yüksek seviyesine çıkması ve fabrika siparişlerinin dibe vurması, dünyanın en büyük ekonomisindeki durgunluk endişelerini tetikleyince New York Borsası'nda endeksler geçen cuma yüzde 2'ye yakın düşüşle kapanmıştı. Haftanın ilk günü vadeli işlemlerde sert düşüş devam ederken, Dow Jones endeksi açılışta yüzde 5'ten fazla değer kaybetti. Endeks, 2004 yılından bu yana ilk kez 10 binin altına geriledi. Bunun yanı sıra Paris'te cumartesi günü buluşan Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya liderleri finansal sistemin istikrarını sağlamak için gerekli bütün tedbirleri alma ve gereken eşgüdümü gerçekleştirme sözü verdiler. Toplantı öncesinde tartışılan ancak Almanya ile İngiltere'nin karşı çıktığı Avrupa çapında bir banka kurtarma fonunun oluşturulması fikri ise önerilmedi. Toplantıdan çıkan vaatleri çok yetersiz bulan ekonomistler, Avrupa'nın dört büyük ekonomisinin 1930'lardan beri meydana gelen en büyük finansal kriz karşısında yükümlülüklerini yerine getirme fırsatını, öncelikle sistem çapında bir çözüm getirmeyerek kaçırdığını belirtiyorlar. Avrupa'nın global finansal krize tek sesle cevap verememesinin ve 700 milyar dolar değerindeki ABD banka kurtarma paketinin global resesyonu önleyemeyeceği endişeleriyle Asya borsaları yüzde 4 civarında düşerken, dolar ve yen Euro karşısında yükseldi. Güvenli yatırım araçlarına yönelmenin ardından Amerika ve Japonya devlet tahvil fiyatları yükselirken, yen ve İsviçre Frankı'na olan talep arttı. Borsalar ise sert bir şekilde değer yitirdi. Japon borsası yüzde 4,25, Avrupa borsaları ise yüzde 8'den fazla düştü. En büyük düşüşler ise Rus ve Brezilya borsalarında yaşandı. Petrol fiyatlarının 90 doların altına gerilemesi sebebiyle Rus borsalarındaki düşüş yüzde 20'yi geçince işlemler durduruldu. Brezilya'daki kayıp ise yüzde 15'i aştı.

Petrol 90 doların altına geriledi

Euro, Avrupa bankacılık sektöründeki sorunlar ve Avrupa'nın dört büyük ekonomisinin eşgüdümlü bir banka kurtarma operasyonunu düşünmediklerini belirtmelerinin ardından dolar karşısında son 13 ayın en düşük seviyelerine geriledi. Euro/dolar paritesi yüzde 2 düşüşle 1,34 seviyelerine indi. Yen ise, kredi krizinin finansal sistemin üzerine çok yük bindirdiği görüşünün riskli pozisyonlardan her ne şekilde olursa olsun kurtulunması gerektiği fikriyle gelen güvenli liman alımları sonrasında genel olarak yükseldi. Petrol, kredi krizini önlemek için alınan tedbirlerin başarılı olamayacağı ve petrol talebinin tahminlerin üzerinde azalabileceği endişelerinin ardından düşüşünün dördüncü gününde yüzde 4 civarında değer kaybetti. Brent ham petrolü 86, ABD hafif ham petrolü de 89 doları gördü. Altının onsu ise güvenli liman çekiciliğinden yararlanarak yüzde 4'e yakın primle 866 dolara yükseldi. Ekonomi Servisi

Yapı Kredi tetikledi, bankalardaki çöküş İMKB'yi 32 binin altına çekti

Bayram tatili sebebiyle geçen hafta dünya borsalarındaki düşüşlerden çok fazla etkilenmeyen İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, dün banka hisselerindeki yoğun satışların etkisiyle sert düştü. İMKB endeksi yüzde 8,62 kayıpla önemli destek seviyesi olarak görülen ve daha önce birkaç kez test edilen 32 bin seviyesinin altında kapandı. Ulusal 100 endeksi 2 bin 978 puan düşüşle 31 bin 575'e gerilerken, banka hisseleri yüzde 10,54 değer yitirdi. Yılbaşından bu yana banka hisselerindeki düşüş dolar bazında yüzde 50'yi aştı. İtalya'nın en büyük bankası Unicredit'in, Koç Holding ile yüzde 50-50 ortaklığı bulunan Yapı Kredi Bankası'ndaki hisselerini satabileceğine dair haberlerin etkisiyle, başta Yapı Kredi olmak üzere grup şirketleri yüzde 10'dan fazla değer kaybetti. Yapı Kredi yüzde 14,84, Koç Holding ise yüzde 11,83 düştü. Satış sürecindeki Tekstilbank ve ana ortağı GSD Holding hisseleri, global finans piyasalarındaki sorunların, söz konusu satış operasyonunu olumsuz etkileyeceği endişesiyle yüzde 20 geriledi ve en çok kaybettiren hisseler oldu. Bank Asya yüzde 15,79, Finansbank yüzde 14 düşüşle dikkat çektiler. İtalyan Il Sole 24 gazetesinde yayımlanan haberde Unicredit'in, Yapı Kredi Bankası'ndaki hisselerini satabileceği belirtilmişti. Habere göre, CEO Alessandro Profumo, bankanın 3 milyar Euro olarak planlanan sermaye artırımı çalışması kapsamında bu satışı yapabileceklerini söyledi. Bu gelişmenin ardından Unicredit, Yapı Kredi hisselerinin satışına ilişkin "herhangi bir tasarrufunun" gündeme gelmediğini ve bu tip bir girişiminin "kesinlikle" söz konusu olmadığını İMKB'ye bildirdi.

KRİZ NOTLARI
'

Krizin bitmesi 1,5-2 yılı bulabilir'

TAIPEI - Merrill Lynch Başkan Yardımcısı Richard McCormack, global finans krizinin sona ermesinin 1,5-2 yılı bulabileceğini söyledi. Taipei'deki bir konferansta yaptığı konuşmada McCormack, emlak piyasasındaki yavaşlamanın da 1-2 yıl daha sürebileceğini belirtti. Bu arada ABD'li finans grubu Hartford Financial Services Group Alman finans grubu Allianz'ın şirkete 2,5 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı.

IMF: Avrupa krize karşı birleşmeli

PARİS - IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, Avrupa'nın krize karşı ortak bir savunma hazırlaması gerektiğini söyledi. Avrupa ülkelerinin danışmadan bireysel adım atmamaları gerektiğini belirten Kahn, ayrıca krizin gelişmekte olan ülkelere sermaye akışını azaltacağını, büyüme rakamlarının daha düşük gerçekleşebileceğini belirtti. Bu arada Avrupa'da merkez bankaları nakit ihtiyacı için piyasalara para pompaladı.
Almanya mevduata güvence getirdi

BERLİN - Alman hükümeti, mevduata tam güvence verme kararı alırken, konut kredisi sağlayan Hypo Real Estate'i kurtarmak için bankaya likidite verecek yeni bir kurtarma planı üzerinde ticari bankalarla anlaşmaya vardı. Ticari bankalar, Alman merkez bankası Bundesbank ile birlikte Hypo'ya daha önce yükümlendikleri 35 milyar Euro'dan başka, likit olarak 15 milyar Euro daha verecekler.
İsveç mevduata garantiyi artırıyor

STOCKHOLM - İsveç hükümeti mevduatta halen 35 bin 500 dolar olan garanti tutarını, bankalara güveni desteklemek amacıyla 71 bin dolara çıkardı. Danimarka Ekonomi Bakanlığı da borç veren kurumların, hesap sahiplerinin kayıplarını karşılamayı garanti etmeye yardımcı olacak bir fona iki yıllığına 6,4 milyar dolar katkıda bulunacağını bildirdi. Öte yandan İzlanda hükümeti, ülkedeki bütün tasarruf mevduatlarını garanti altına alacağını açıkladı.
Bankalar için gereken yapılacak

LONDRA - İngiliz Maliye Bakanı Alistair Darling, bankacılık sistemini korumak için ne gerekiyorsa yapacaklarını söyledi. İngiliz milletvekillerine finansal krizle ilgili birifing veren Darling bu çerçevede atacakları adımlardan en önemlisinin bankacılık sistemini ve bireysel yatırımları desteklemek olacağını anlattı. Darling, Avrupa ülkelerinin de krize karşı koymada daha yakın ve aktif bir işbirliği içinde olmaları gerektiğini vurguladı.
Uzakdoğu'da üçlü zirve hazırlığı

SEUL - Güney Kore'nin Çin ve Japonya'ya, ekonomik krizle ilgili olarak üçlü finans zirvesi önerisinde bulunacağı bildirildi. İktidardaki Büyük Ulusal Parti'den yapılan açıklamaya göre Devlet Başkanı Lee Myung-bak, öneriyi söz konusu ülkelere, bu ayın sonunda Pekin'de yapılacak Asya-Avrupa toplantısında götürecek. Planlanan zirvede, mevcut küresel ekonomik krizle baş etme yollarının tartışılması hedefleniyor.
Hollandalı şirketlerin değeri eridi

AMSTERDAM - Merkez İstatistik Bürosu'nun verilerine göre, Hollandalı şirketler borsada 2002 yılından bu yana en büyük değer kaybını bu yıl içinde yaşadı. Hollandalı şirketlerin 2002 yılından bu yana uğradığı değer kaybı toplamının ise 190 milyar Euro olduğu, bunun da şirketlerin borsadaki toplam değerlerinin üçte birine yaklaştığı kaydedildi. Hollandalı şirketler en çok kaybı, ocak ve eylül aylarında gördü.

Döviz tırmandı, Hazine 'az borç'la faizi tuttu

Küresel kriz, yabancıların dolar talebini tetikleyince kur 1,35 YTL seviyesindeki direncini kırdı ve valörlü işlemlerde 1,38'i gördü. Euro 1,86 YTL'yi aşarken, faiz yüzde 20,5'in üzerine tırmandı. Bankacılar global kaygıların etkisiyle Japon Yeni'nin dolar karşısında değer kazanmaya devam etmesinin carry trade adı verilen düşük faizli para birimlerinden borçlanıp yüksek getirili finansal enstrümanlara yatırım yapma eğilimini zayıflatmasının YTL'nin değer kaybına yol açtığını belirtiyor. Yabancı bir bankanın döviz işlemcisi, "Müşteri tarafından da piyasayı aşağı çekecek kadar satış beklenmiyor. Onlar da bekle gör politikasına geçti. Büyük bir haber, teknik seviye dinlemeksizin piyasayı her iki yönde de ciddi anlamda hareket ettirebilir." değerlendirmesini yaptı. Hazine ihraç ettiği sabit kupon ödemeli 28 Ağustos 2013 itfalı tahvilin ihalesinde 111 milyon YTL borçlandı. Aynı tahvilin bir ay önceki ihracına göre faiz 246 baz puan artarken Hazine'nin piyasadan geçekleştirdiği borçlanma miktarı azaldı. Bankacılar Hazine'nin piyasa borçlanmasını 'yüksek faizde sınırlı miktar borçlandı' şeklinde yorumlarken, ihaledeki talebin sınırlı kalmasını krizin Avrupa'ya da sıçramasının iç piyasadaki ilk ciddi etkileri olarak yorumladılar. Ortalama bileşik faiz yüzde 21,12 oldu.